Oñatzko auzoa
Iñigoren aitonaren, Juan López de Loyolaren, jaiotetxea kokatuta zegoen lekua. XIII. mendearen erdialdetik Loiolatarrekin ahaidetuta zeuden Oñaztarren bizilekua. Zazpi banda diagonal ditu, ezkerretik eskuinera, urrezko zelaiaren gainean. Zazpi barrek San Inazioren aurreko bosgarren belaunaldiko zazpi anaia sinbolizatzen dituzte, 1321ean Beotibarko batailan parte hartu zutenak, non ustez gipuzkoar talde txiki batek gaskoien eta nafarren tropak garaitu zituen, Ponce de Morentain buru zutela.
Sari gisa, Gaztelako Errege Alfontso XI.ak urrezko zazpi banda gorrien saria eman zien. Oñaztarrak ahaide nagusiak ziren, gortean hitza eta botoa zutenak, eta oinaztarren aldeko buruzagiak. Oñaztarrak eta Lazkaotarrak ziren leinuko familia garrantzitsuenak. Batez ere oñaztarrak geratu ziren leinuaren izenarekin.
Juan aitona erbesteratu egin zuten (1457an) musulmanen aurka borrokatzera, Granadako nazarar erresumaren eta Jimena de la Fronterako (gaur egun Cadiz) gazteluaren arteko mugara. Oñaztarrak eta Ganboatarrak (1456) Gipuzkoako 8 Hirietako Ermandadeari aurre egiteko elkartu ziren, eta, horregatik, zigortu egin zituzten dorretxeko dorreak laburtzera eta deserrirako bidea hartzera.
Errege barkamenaren ondoren, aitona Juanek etxea berreraiki ahal izan zuen (1460) gotorlekua ez izateko baldintzarekin, eta, horretarako harria erabili behar ez zuenez, erbestean ikusi zuen mozarabiar artearen adreilua erabili zuen. Historia honek Loiolatarren etxearen aurrealdeak duen mudejarra ulertzen laguntzen digu.
